Bilgi Kuramı.


Results for "Bilgi Kuramı."

Philosophical Dictionary

Bilgi Kuramı.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Mephası mârifet, Fr. Epistemologie, Gnoseologie; Al. Wissenschaftslehre, Gnoseologie; İng. Epitemology, Gnosiology; İt. Epitemologia, Gnoseologia). Bilenle bilinen arasındaki ilişkileri inceleyen bilim dalı... Bilgi, bilenle bilinen 'süje-obje, insan-nesne) arasındaki ilişkidir. Her bilim kendi alanındaki nesneleri ele alır ve inceler, ama hiç bir bilim bilginin kendiliğinden ne olduğunu araştırmaz. Bilginin ne olduğunu araştıran, bilenle bilinenin özelliklerini, varlık karakterlerini, aralarındaki bağları ortaya çıkarmaya çalışan bilgi kuramıdır. Çağdaş bilgi kuramı, bir yansıma kuramıdır. (Os. İnikâs naşariyesi, Fr. La theorie de reflet). Çağdaş bilgi kuramına göre bilgi, nesnel gerçeğin insan beynindeki yansımasıdır. Evren bilinebilir ve insan bilgisi sınırsızdır. Bilgi süreci, insan bilincini her an biraz daha geliştirmektedir. Eskiden birbirlerinin karşıtı sanılan teori ile pratik tam bir birlik içindedirler ve birbirlerinden ayrılamazlar. Teori pratiği etkilerken pratik de teoriyi etkilemekte ve böylece insan bilgisi her an biraz daha gelişmektedir. İnsan bilgisi, nesnel gerçeği sadece yansıtmakla kalmaz, aynı zamanda ve sürekli olarak nesnel gerçeği oluşturur. Duyumlarımızın getirdiği sezgi ile başlayan bilgi soyut düşüncemizi gerçekleştirir, soyut düşüncemiz de pratikle denenir ve doğrulanır. Bilgibilim (Os. Nazariye-i ilim, Fr. Theorie de la connaissance) diyalektik yapıda olmakla eytişimsel özdekçilikte yansı kuramı, metafizik yapıda olmakla idealist anlayışlarda epistemoloji ve gnoseoloji deyimleriyle adlanır. Eşanlamda da kullanılan bu son iki deyimin birbirinden ayrılmasını öneren M. Baldwin, sözlüğünde (Dictionary, 414 B ve 333 B) bilginin özü, kaynağı ve sınırını inceleyen bilgibilme epistemoloji; bilgi olgusunun varlık değeri bakımından eleştirisini gerçekleştiren bilgilime gnoseoloji denilmesini önermiştir. bkz. Bilgi, Bilinemezcilik, Bilim.